Türk Ceza Kanunu’nun 220. maddesinde, Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma, Örgüt Yönetme ve Örgüte Üye Olma suçları düzenlenmiştir.
TCK.m.220’de düzenlenen her üç suçun da oluşabilmesi, kanuni tanıma uygun bir “suç örgütünün” varlığına bağlıdır. Dolayısıyla ilk önce suç örgütünün tanımına ve unsurlarına değinmekte fayda bulunmaktadır.
A. SUÇ ÖRGÜTÜNÜN TANIMI VE UNSURLARI
Türk Ceza Kanunu kapsamında suç örgütü; en az üç kişinin, suç işlemek amacıyla hiyerarşik bir yapı içerisinde, devamlı bir şekilde amaçlanan suçları işlemeye elverişli araç ve gereçlerle bir araya gelmesidir.
Bu tanımdan yola çıkarak örgütün unsurlarını şu şekilde sıralamamız mümkündür:
1. Üye Sayısı
TCK.m.220 uyarınca bir örgütün varlığından söz edilebilmesi için en az 3 (üç) veya daha fazla kişinin varlığı gereklidir. Yani bir örgütün var olduğundan bahsedilebilmesi için bu örgütün en az 3 üyesinin bulunması gerekmektedir. Dolayısıyla bir veya iki kişinin birleşerek suç işlemeleri halinde bu suçların örgüt faaliyeti kapsamında değerlendirilebilmesi mümkün değildir.
2. Hiyerarşi
Bir yapının suç örgütü olarak nitelendirilebilmesi için o yapının içerisinde mutlaka bir hiyerarşi bulunması gerekmektedir. Yani bir ast-üst ilişkisinin bulunması gerekmektedir.
3. Amaç
TCK’da düzenlenmiş olan anlamda bir örgütün varlığından söz edilebilmesi için kişilerin suç işlemek amacıyla bir araya gelmesi gerekmektedir. Örgüt üyelerinin amacının suç işlemek olması yeterli olup mutlak surette suçun işlenmiş olması gerekmemektedir. Önemli olan, suç işleme iradesinin mevcudiyetidir.
4. Devamlılık
Örgüt, niteliği gereği bünyesinde devamlılığı barındırmaktadır. Yani bir defaya mahsus olmak üzere suç işlemek için bir araya gelen kişilerin örgüt olduğundan söz edilmesi mümkün değildir. Örgütten bahsedilebilmesi için devamlılık arz eden bir oluşumun varlığı, zorunludur.
B. SUÇ İŞLEMEK AMACIYLA ÖRGÜT KURMA SUÇU VE CEZASI
Örgüt Kurma; Örgüt için gerekli olan unsurları bir araya getirme şeklinde ifade edilebilir. Örgütü oluşturan, örgüt için gerekli olan unsurları bir araya getiren kişi veya kişilere ise kurucu denmektedir.
Suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçunu işleyenler ise iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar.
C. SUÇ ÖRGÜTÜ YÖNETME SUÇU VE CEZASI
Örgüt Yönetme; örgüt üyelerine görev verme, örgütün genel strateji ve işleyişini belirleme olarak nitelendirilebilir. Örgütü bu şekilde yöneten kişilere ise örgüt yöneticisi denilmektedir. Bir kimsenin yönetici olarak kabul edilebilmesi için emir ve idare yetkisine sahip olması ve verdiği emirlerin üyelerce sorgulanmaması gerekmektedir.
Suç işlemek amacıyla kurulmuş olan örgütü yönetenler de iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar.
Örgüt yöneticileri, örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen bütün suçlardan dolayı ayrıca fail olarak cezalandırılır. (TCK.m.220/5)
Örgüt yöneticisinin örgüt kapsamında işlenen her suçtan cezalandırılabilmesi için suçun işlenmesi talimatını vermiş olması gerekmez. Örgüt kapsamında suçun işlenmiş olması, yöneticinin işbu suç sebebiyle cezalandırılması için yeterlidir.
D. ÖRGÜTE ÜYE OLMA SUÇU VE CEZASI
Örgüte Üye Olma; Kurulmuş olan bir suç örgütüne daha sonradan dahil olunmasıdır.
Örgüte üye olma suçunun cezası ise bir yıldan üç yıla kadar hapistir.
Yargıtay, örgüte üye olma suçunun oluşumu için hiyerarşik yapıya dahil olma unsurunu aramaktadır. Örgütle organik bağ kurup örgütsel faaliyet yürüttüğü tespit edilemeyen failin örgüt üyesi olarak kabulü mümkün değildir.
Ayrıca örgüt üyeliği suçundan bahsedilebilmesi için kişinin eylemlerinde aynı zamanda bir devamlılık/yoğunluk da bulunması gerekmektedir.
Örgütün silahlı olması koşuluyla; örgüte hakim olan hiyerarşik ilişki içinde olmamakla beraber, örgüt adına suç işleyen kişiler de örgüte üye olma suçundan cezalandırılırlar.
Yine örgütün silahlı olması koşuluyla; örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen kişi, ayrıca örgüte üye olmak suçundan da cezalandırılır. Ancak bu durumda örgüte üye olmak suçundan dolayı verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir. (TCK.m.220/6)
Örgüt içindeki hiyerarşik yapıya dahil olmamakla birlikte, örgüte bilerek ve isteyerek yardım eden kişi, örgüt üyesi olarak cezalandırılır. Örgüt üyeliğinden dolayı verilecek ceza, yapılan yardımın niteliğine göre üçte birine kadar indirilebilir. (TCK.m.220/7)
TCK.m.220/7’de düzenlenen örgüte yardım etme suçundan bahsedilebilmesi için yardım fiilinin hiyerarşik yapıya dahil olmadan gerçekleştirilmesi ve yardım fiilinin suç oluşturmaması gerekmektedir. Yardım fiilinin suç oluşturması halinde işbu fiilin örgüt adına suç işleme şeklinde nitelendirilmesi gerekmektedir. Yargıtay’ın yerleşik içtihatları da bu yöndedir.
E. ÖRGÜTÜN SİLAHLI OLMASI HALİ
Türk Ceza Kanunu’nun 220. maddesinin 3. fıkrasında; örgütün silahlı olması, daha fazla cezayı gerektiren nitelikli bir hal olarak düzenlenmiştir. Buna göre; örgüt kurma, yönetme ve örgüte üye olma suçlarında, örgütün silahlı olması halinde, verilecek ceza dörtte birinden yarısına kadar artırılır.
Suç örgütünün silahlı olup olmadığının tespiti yapılırken; sahip olunan silahların cins, nitelik ve miktarı, örgütün yapısı, üye sayısı, mevcut araç gereçlerin amaç suçları işlemeye elverişli olup olmadığı gibi hususların birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir.
Örgütün silahlı olarak kabul edilebilmesi için silah veya silahların örgüt amaçları doğrultusunda bulundurulması yeterlidir. Silah veya silahların kullanılması veya gösterilmesi zorunlu değildir.
Yargıtay içtihatlarına göre; salt örgüt üyelerinde silah ele geçirilmiş olması, örgütün silahlı olarak kabul edilebilmesi için yeterli değildir. Silahların örgüte ait olduğunun ve örgüt faaliyetleri çerçevesinde kullanıldığının da ispatlanması gerekmektedir.
F. ETKİN PİŞMANLIK
Suç örgütü kurma, yönetme ve örgüte üye olma suçlarının düzenlendiği 220. maddenin devamı olan 221. maddede ise bu suçlara ilişkin etkin pişmanlık hükümlerine yer verilmiştir. Buna göre;
Suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçu nedeniyle soruşturmaya başlanmadan ve örgütün amacı doğrultusunda suç işlenmeden önce, örgütü dağıtan veya verdiği bilgilerle örgütün dağılmasını sağlayan kurucu veya yöneticiler hakkında cezaya hükmolunmaz.
Örgüt üyesinin, örgütün faaliyeti çerçevesinde herhangi bir suçun işlenişine iştirak etmeksizin, gönüllü olarak örgütten ayrıldığını ilgili makamlara bildirmesi halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.
Örgütün faaliyeti çerçevesinde herhangi bir suçun işlenişine iştirak etmeden yakalanan örgüt üyesinin, pişmanlık duyarak örgütün dağılmasını veya mensuplarının yakalanmasını sağlamaya elverişli bilgi vermesi halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.
Suç işlemek amacıyla örgüt kuran, yöneten veya örgüte üye olan ya da üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen veya örgüte bilerek ve isteyerek yardım eden kişinin, gönüllü olarak teslim olup, örgütün yapısı ve faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarla ilgili bilgi vermesi halinde, hakkında örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçundan dolayı cezaya hükmolunmaz. Kişinin bu bilgileri yakalandıktan sonra vermesi halinde, hakkında bu suçtan dolayı verilecek cezada üçte birden dörtte üçe kadar indirim yapılır.
Etkin pişmanlıktan yararlanan kişiler hakkında bir yıl süreyle denetimli serbestlik tedbirine hükmolunur. Denetimli serbestlik tedbirinin süresi üç yıla kadar uzatılabilir.
Kişi hakkında, etkin pişmanlık hükümleri birden fazla uygulanmaz.
Comments