Hukukumuzda boşanma davaları, anlaşmalı boşanma ve çekişmeli boşanma davaları olmak üzere iki türlüdür. Anlaşmalı boşanma davasında taraflar; boşanma ve boşanmanın sonuçlarına ilişkin diğer konularda (nafaka, velayet vs.) anlaşmakta, mahkemece bu anlaşmanın uygun bulunması halinde ise tarafların boşanmasına karar verilmektedir.
Bu yazımızda ise; anlaşmalı boşanma davasının nasıl açılacağı, anlaşmalı boşanma davasını şartlarının neler olduğu gibi soruların cevaplarına ve anlaşmalı boşanma davası sürecine ilişkin çeşitli açıklamalara yer verilecektir.
ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASI NEDİR?
Uygulamada oldukça sık karşılaşılan anlaşmalı boşanma davası, Türk Medeni Kanunu’nun 166. maddesinin 3. fıkrasında düzenlenmiştir. İlgili maddeye göre;
“Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi hâlinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu hâlde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü hâlinde boşanmaya hükmolunur. Bu hâlde tarafların ikrarlarının hâkimi bağlamayacağı hükmü uygulanmaz.”
Anlaşmalı boşanmaya ilişkin bu madde hükmü dikkatli incelendiğinde, anlaşmalı boşanma davasının şartlarının neler olduğu da görülmektedir. İnceleyecek olursak;
ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASININ ŞARTLARI NELERDİR?
1. Evliliğin, en az bir yıl sürmüş olması
Anlaşmalı boşanma davası açılabilmesinin ilk ve en önemli şartı, tarafların en az bir yıl süre ile evli kalmış olmasıdır. Bu sebeple; evliliklerinde henüz bir yılını doldurmamış olan çiftlerin anlaşmalı boşanma yoluna başvurmaları imkanı bulunmamaktadır.
2. Eşlerin Boşanmak İçin Birlikte Mahkemeye Başvurması Veya Eşlerden Birinin Açmış Olduğu Boşanma Davasının Diğer Eş Tarafından Kabul Edilmesi
Anlaşmalı boşanma için eşlerin birlikte dava açması mümkün olduğu gibi, eşlerden birinin açmış olduğu boşanma davasını diğer eşin kabul etmesi halinde de hakim, anlaşmalı boşanma hükümlerine göre karar verebilir.
Burada hemen ifade edelim ki; açılan boşanma davasının hangi sebeple açıldığının bir önemi bulunmamaktadır. Mesela hayata kast sebebiyle açılan bir boşanma davasını da karşı tarafın kabul etmesi halinde anlaşmalı boşanma hükümleri uyarınca boşanmaya karar verilmesi mümkündür.
3. Hakimin Tarafları Bizzat Dinlemesi
Tarafların anlaşmalı olarak boşanmasına karar verilebilmesi için, hakimin mutlaka tarafları bizzat dinlemesi gerekmektedir. Zira hakim, tarafların boşanma kararını özgür iradeleri ile verip vermediklerini kontrol etmek durumundadır. Bu sebeple de; taraflar kendilerini temsil etmeleri için avukat dahi tutmuş olsalar hakim huzurunda boşanma iradelerini tekrarlamaları gerekmektedir. Ayrıca tarafların hakim huzurunda vermiş oldukları bu beyanların zapta geçirilmesi de gerekmektedir.
Hakim, tarafları dinledikten sonra taraflardan birinin veya her ikisinin boşanmaya ilişkin iradesini serbestçe açıklamadığı sonucuna varırsa, tarafların boşanmasına karar veremez, davayı reddeder.
4. Taraflarca Yapılmış Olan Anlaşmanın Hakim Tarafından Uygun Bulunması
Bilindiği üzere; boşanma kararı, sadece eşlerin evliliklerini sona erdiren bağımsız bir durum olmayıp boşanma, aynı zamanda mali sonuçları olan ve çocuklar üzerinde etki doğuran bir karardır. Bu sebeple de kanunkoyucu, tarafların evliliğin mali sonuçlarına ve çocukların durumuna ilişkin olarak yapmış oldukları anlaşmanın hakim tarafından uygun bulunması şartını getirmiştir.
Bu konudaki anlaşmanın yazılı olarak yapılması bir zorunluluk olmayıp mahkeme huzurundaki sözlü beyanların zapta geçirilmesi suretiyle de tarafların anlaşması mümkündür.
Taraflarca önceden hazırlanan anlaşmanın (uygulamada sıklıkla kullanılan deyimiyle protokolün) hakim tarafından uygun bulunmaması halinde hakim, tarafların ve çocukların menfaatlerini gözeterek gerekli değişiklikleri yapmaktadır. Eğer taraflar, hakim tarafından değiştirilen anlaşmayı kabul ederlerse başka bir işleme gerek kalmaksızın tarafların boşanmalarına karar verilir.
ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASININ REDDEDİLMESİ HALİNDE YENİDEN ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASI AÇILABİLİR Mİ?
Kanunda; açılmış olan anlaşmalı boşanma davasının reddedilmesi halinde, tarafların yeniden anlaşmalı boşanma davası açmasını engelleyen bir hüküm bulunmamaktadır. Bu sebeple; açtıkları boşanma davası herhangi bir nedenle reddedilmiş olan tarafların yine anlaşmalı olarak veya başka bir sebebe dayalı olarak boşanma davası açması pekala mümkündür.
ANLAŞMALI BOŞANMA PROTOKOLÜ NEDİR?
Yukarıda anlaşmalı boşanma davasının şartlarından bahsederken, bu şartlardan birinin de taraflarca yapılmış olan anlaşmanın hakim tarafından uygun bulunması olduğundan bahsetmiştik. Tarafların evliliğin mali sonuçları ile çocukların durumuna ilişkin yapmış oldukları anlaşmanın hakim tarafından uygun bulunmaması halinde hakimin boşanmaya karar veremeyeceğini ifade etmiştik.
İşte tam da bu noktada; evliliğin mali sonuçları hakkında ve çocukların durumu hakkında yeterli hukuki bilgiye sahip olmayan eşlerin yapmış oldukları anlaşmaların hakim tarafından reddedilmesinin önüne geçmek için, anlaşma, bir avukatın hukuki yardımı alınarak hazırlanmakta ve avukat yardımı ile hazırlanan bu protokol üzerinden anlaşmalı boşanma davası kısa sürede sonuçlanmaktadır.
Nitekim; aile hukuku alanında uzman bir avukat tarafından hazırlanmış olan boşanma protokolü ile anlaşmalı boşanma davasının tek celsede ve bir ay gibi kısa sürede sonuçlanması muhtemeldir.
Comments